PIAS Handleiding  2024
Programma voor de Integrale Aanpak van het Scheepsontwerp
Maxchain: berekening van maximaal toelaatbare anchor handling krachten
Met deze module worden de maximaal toelaatbare ankerkettingkrachten gedurende anchor handling bepaald. Daarbij is er de keus uit drie voorschriften:

  • Norwegian Maritime Directorate (NMD) uit 2007: Guidelines for immediate measures on supply ships and tugs that are used for anchor handling.
  • Bureau Veritas (BV) amendments January 2014, Pt. D Ch. 14 Sec. 2 Reg. 5: Additional requirements for anchor handling vessels.
  • Intact Stability Code (IS) 2020, deel B, hoofdstuk 2.7.

Invoer specifieke scheepsgegevens

De maximale ankerkettingkrachten worden mede bepaald door een aantal specifieke scheepsgegevens, die kunnen worden opgegeven bij de module voor de invoer van rompvorm en andere scheepsgegevens, Hulldef. Die module bevat een menuoptie genaamd Hoofdafmetingen en andere scheepsparameters, waar een submenuoptie Kenmerken anchor handlers in zit. Daarmee verschijnt een invulscherm wat de volgende parameters bevat:

  • Het toe te passen stabiliteitsvoorschrift. Het voorschrift wat hier gekozen wordt staat volkomen los van enig stabiliteitscriterium wat gekozen is om de GZ-curve aan te toetsen (zoals dat besproken is in Stabiliteitscriteria voor intacte en lekstabiliteit). Het lijkt misschien dubbelop om 2x een voorschrift te moeten kiezen, maar dat is het niet, want deze keuzes dienen verschillende doelen:
    • In deze module gaat het om het voorschrift wat gebruikt wordt voor de maximaal toelaatbare krachten. De gewone GZ-curve van een individuele beladingstoestand hoeft helemaal niet aan dat voorschrift getoetst te worden (en kán daar ook niet aan getoetst worden omdat daar in de regel geen werkelijke ankerkracht aanwezig is).
    • Het voorschrift wat op reguliere wijze gekozen is wordt uitsluitend gebruikt voor toetsing van de GZ-curve. In de regel kiest men daarvoor standaard Intact Stability Code (of een ander standaard voorschrift). De ankerkrachtenvoorschriften in de reguliere verzameling (zie Zeevaart) worden eigenlijk zelden gebruikt, hooguit een keer om een feitelijke ankerkracht (waarvan alle componenten dan in de beladingstoestand moeten worden opgenomen) te toetsen bij wijze van steekproef.
  • Hart schroef uit basis. De verticale maat dus.
  • Maximale ankerkracht, waarvoor de liercapaciteit worden aangehouden, of de houdcapaciteit van de draadstopper als die hoger is. Als er nog geen liercapaciteit bepaald is kan gewoon een grote waarde genomen worden want deze parametere speelt verder geen rol in de berekening, ze is alleen bestemd voor het schalen van het polaire diagram.
  • Draad vindt limiet aan uiteinde ankerrol (alleen BV-2014 en IS-2020). Het ‘uiteinde’ wordt hierbij in breedtezin opgevat, het gaat dus om een beperking in breedte. Als deze vraag met ‘ja’ wordt beantwoord dan moet deze limiterende breedte uit HS twee regels hieronder worden opgegeven.
  • Lengte uit ALL van achterkant ankerrol. Zal voor zich spreken. Deze terminologie heeft betrekking op een hekrol, maar de ankerkrachten kunnen ook voor een boegrol bepaald worden, in welk geval hier de lengtepositie van devoorkant van de ankerrol moet worden opgegeven.
  • ‘Limietbreedte uit HS aan uiteinde ankerrol’ (BV-2014 & IS-2020) danwel ‘breedte uit HS van uiteinde ankerrol’ (NMD-2007), waarmee in beide gevallen de breedtemaat uit HS van het einde van de ankerrol wordt bedoeld. Het verschil tussen beide voorschriften is dat bij NMD-2007 wordt geponeerd dat de rol aan dat einde altijd een faciliteit heeft die de uitzwaai van de draad beperkt, terwijl bij BV-2014 en IS-2020, twee regels hiervoor, kan worden opgegeven of zo'n faciliteitdaadwerkelijk aanwezig is.
  • Hoogte uit basis van bovenkant ankerrol.
  • Lengte uit ALL van geleidepin dan wel lier (BV-2014 & IS-2020). Bij deze regel, en die hieronder, wordt primair de geleidepin bedoeld, maar als deze ontbreekt dan kunnen de maten van de lier daarvoor genomen worden.
  • Grootste breedte uit HS van geleidepin of lier.
  • Minimum dimensieloze vrijboord op de spiegel. Is een criterium wat alleen voor IS-2020 geldt, dit is op de spiegel op HS het minimum vrijboord gedeeld door de scheepslengte. Volgens voorschrift is dit standaard 0.005. Hier is het woord “spiegel” gehanteerd omdat het zo in de voorschriften staat. Als de lengtepositie van de ankerrol echter is opgegeven aan de voorkant van het schip te liggen dan wordt dit minimum vrijboord aan de boeg gemeten. Eigenlijk wordt het minimum vrijboord bepaald ter plaatse van het uiteinde van de ankerrol.
  • Maximum paaltrek, in ton. Alleen voor IS-2020, kan worden gebruikt voor het bepalen van hoek β als functie van α en deze paaltrek, volgens art. 2.7.2.1 van de Intact Stability code.

Tenslotte nog twee opmerkingen over de deklijn:

  • Eén van de stabiliteitscriteria is dat de deklijn onder belasting van de ankerkracht niet onder water mag komen. Daarvoor is het van belang dat de deklijn werkelijkheidsgetrouw is ingevoerd, zie Deklijn voor het deklijndefinitiemenu.
  • Ook voor het IS-2020 criterium van het minimale dimensieloze vrijboord achter — of voor, zoals een paar regels hierboven besproken — moet de deklijn goed zijn ingevoerd, met name het achterste (dan wel voorste) punt ervan moet daadwerkelijk op HS liggen.

Hoofdmenu van deze module

Invoergegevens maximale anchor handling kettingkrachten

Hier kan het volgende worden opgegeven:

  • Begindeplacement, einddeplacement en deplacementstap (in tonnen) van de te produceren grafieken en tabellen.
  • Begin KG', eind KG' en KG'-stap (met KG' het zwaartepunt in hoogte, in meter) van de te produceren grafieken en tabellen.
  • Inclusief grafieken. Deze module kan de berekeningsresultaten uitvoeren in tabellen, die altijd worden afgedrukt, en facultatief in grafieken (alleen voor NMD-2007 en BV-2014).
  • Alleen voor IS-2020: of hoek β vast moet worden aangehouden volgens de formules van art. 2.7.2.1 van de code, of dat er een reeks van β's berekend moet worden (zoals in de laatste twee regels van dit menu kan worden opgegeven). Die laatste keuze is niet volgens de code, maar kan gebruikt worden om de relatie tussen maximum toelaatbare ankerkracht en β expliciet te onderzoeken.
  • Of er tabellen met de krachten volgens de individuele stabiliteitseisen moeten worden afgedrukt. De voorschriften bevatten immers meerdere onafhankelijke stabiliteitscriteria, waar allemaal aan voldaan moet worden. Op zich is het niet nodig om alle afzonderlijke criteriaresultaten weer te geven, maar voor de scheepsontwerper zou dat toch handig kunnen zijn, omdat dat een indicatie kan geven over het meest kritische aspect, zodat er gericht maatregelen genomen kunnen worden om de kritische stabiliteitsfactor te verbeteren. Overigens wordt aangeraden deze tabellen per stabiliteitseis niet bij opleveringsdocumenten te voegen. Niet dat er als zodanig iets mis mee is, maar men loopt het risico dat niet herkend wordt wat de achtergrond van zo'n tabel is, en dat het zodoende verwarring of misverstanden oproept.
  • Aanvangstrim [m]. De berekening kan worden gemaakt voor één of voor meerdere trimmen. Meerdere trimmen kunnen worden ingevoerd bij de tweede optie van het hoofdmenu van deze module (of, alternatief, met <Enter> in deze cel). Als men dat niet gedaan heeft kan bij onderhavige optie een trim worden opgegeven. Die trim wordt hier ‘aanvangstrim’ genoemd omdat bij vrije vertrimming de trim bij grotere hellingshoeken kan veranderen.

Verder zijn er nog een aantal parameters die afhankelijk zijn van het type voorschrift. Voor NMD-2007 zijn dat begin, einde en stapgrootte van de kettinghoek (in graden). De kettinghoek is hier de hoek tussen de ketting of draad (waar het te verhalen anker aan vastzit) en het langsscheepse vlak. En voor BV-2014 & IS-2020 de eindwaardes en stapgroottes — de beginwaardes zijn altijd nul — van de hoeken α en β, resp. de hoek tussen ankerdraad en het langsscheepse en het horizontale vlak, zie de onderstaande figuur.

9_maxchain_definitions786.png
Hoekdefinities BV-2014 en IS-2020.

Berekenen en afdrukken van maximale anchor handling kettingkrachten

Er zijn diverse uitvoeropties waarvan hieronder ook twee voorbeelden zijn ingeplakt Een complete uitvoer bevat achtereenvolgens:

  • Per kettingshoek een tabel en (eventueel) een grafiek waarbij op de x-as de KG' is weergegeven, op de y-as de maximale kettingkracht, terwijl er per gekozen deplacement een lijn is getekend, die het verband tussen KG' en maximale ankerkracht aangeeft.
  • Per kettinghoek een tabel met de maximum ankerkracht per onderliggende stabiliteitseis. Een korte omschrijving van die eis wordt bovenaan de tabel afgedrukt.
  • Afhankelijk van het gekozen voorschrift: een tabel en (eventueel) een grafiek met de laagste ankerkettingkracht over reeksen van kettinghoeken.
9_maxchain_maximun_allowable_anchor_chain_forces.png
Tabel van maximaal toelaatbare ankerkrachten (volgens IS-2020).
9_maxchain_3_grafiek.png
Grafiek van maximaal toelaatbare ankerkrachten (volgens BV-2014).

Polair diagram met maximale ankerkrachten bij een beladingstoestand

Bij deze module, Maxchain, worden statische tabellen en grafieken van maximaal toelaatbare ankerkrachten berekend. Het is echter ook mogelijk om bij het berekenen van de stabiliteit van elke intacte beladingstoestand, in Loading, Instellingen polair diagram ankerkettingkrachten, op te geven dat men daar een specifiek polair ankerkrachtendiagram afgedrukt wil hebben. De werking hiervan is als volgt:

  • Er wordt gebruik gemaakt van de anchor handling gegevens uit Hulldef (zie de eerste paragraaf van dit hoofdstuk).
  • Kettinghoeken en KG's zoals opgegeven in deze Maxchain module spelen geen rol, het polaire diagram wordt altijd berekend van 0° tot 90°, uitgaande van de beladingstoestand waar het diagram bijhoort.
  • De beladingstoestand moet niet van gewichtsposten met ankerkrachten worden voorzien. Het is juist de bedoeling dat PIAS de maximale ankerkrachten berekent.

Per beladingstoestand kan dus zo'n diagram worden aangemaakt, waarbij radiaal de maximale toelaatbare ankerkracht (in ton) kan worden afgelezen bij verschillende kettinghoeken. Bij een berekening volgens IS-2020 is de uitvoer zoals in de figuur hieronder, hier is slechts een enkele lijn die de scheiding tussen toegestaan (groen) en verboden gebied (rood) aangeeft als functie van α Het tweede polaire diagram toont de uitvoer van een berekening volgens BV-2014, deze bevat per β een lijn van maximum toelaabare ankerkracht.

9_maxchain_polairdiagram_IS2020.png
Polair diagram van maximaal toelaatbare ankerkrachten volgens IS-2020.
9_maxchain_polairdiagram_BV.png
Polair diagram van maximaal toelaatbare ankerkrachten volgens BV-2014.